Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Yönetmeliği Uygulama Yönergesi’nin 13’üncü maddesi gereğince Boğazlardan geçecek tehlikeli yük taşıyan tüm gemiler, 300 GT ve üzeri gemiler ve yedek çeken gemilerin geçerli bir P&I poliçesine sahip olmaları gerekmektedir.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü’nden alınan 16.11.2022 tarih ve E-19463099-199-779495 sayılı yazısı ile; “son zamanlarda birçok P&I sigorta kuruluşu tarafından yapılan açıklamalara bakıldığında; sorumluluk doğuran bir zarar öncesinde, yasa dışı bir ticari eylem yapılmış olması veya yasaklara uyulmamış olması veya bunlar gibi diğer durumlarda, geminin geçerli bir P&I poliçesi olsa dahi zararların karşılanmayacağı şeklinde ibareler görüldüğü belirtilmiştir.
Olası bir kaza halinde ülkemiz, değerlerimiz ve halkımız için katastrofik sonuçları olma olasılığı çok yüksek olan özellikle ham petrol ürünleri gibi yükleri taşıyan yüklü gemilerin Türk Boğazları’ndan geçişleri esnasında, P&I sigortalarının halen geçerli ve kapsayıcı olduğunun bir şekilde teyit edilmesi gerektiği ifade edilerek, en etkin çözümün geminin yaptığı bu sefer esnasında halen geçerli P&I sigortası kapsamında olacağına ilişkin ilave bir teyit mektubu alınması olarak değerlendirilmiştir.”
Bu kapsamda Bakanlık tarafından, 01.12.2022 tarihinden sonra Türk Boğazları’ndan yüklü olarak geçecek ham petrol taşıyan gemilerin P&I sigorta kuruluşlarından, gemi detayı, yükü ve seferinin yer aldığı ve P&I sigortasının bu gemi, sefer ve yük için geçerli ve kapsayıcı olacağını belirtir bir mektubun alınmasına karar verilmiştir.
01.12.2022 tarihinden itibaren uygulanmaya başlayan bu karar ile teminat mektuplarının sunulamaması, boğazlarda bekleyen gemi sayısının artması konu hakkında tartışmalar yaratmış ve basına yansımıştır.
Bunun üzerine 08.12.2022 tarihinde ilk basın açıklaması yapılmıştır. Bakanlık, 2002 yılından beri ham petrol tankerlerinin Türk Boğazlarından geçmesi için P&I sigortalarının olması gerekliliğini vurgulayarak, talep edilen teyit mektubunun, sadece söz konusu geminin boğaz geçişinde sigortasının geçerli olduğunu belirtmiştir. Özellikle Avrupa Birliği tarafından uygulanan ambargo ve yaptırımlara tabi sigorta poliçesi geçersiz olacak herhangi bir gemi için teyit mektubu sunulmasının istenilmediği ifade edilmiştir.
Ayrıca, Karadeniz’e çıkarak ham petrol yükleyecek gemilerin teyit mektubu vermemesi durumunda Karadeniz’e çıkarılmayarak Ege’de bekletilmesi de önümüzde ki süreçte alınacak önlemlerden biri olacağı;
Kural yürürlüğe girdiğinde Çanakkale Boğazından geçmek üzere Marmara Denizinde bulunan ham petrol yüklü teyit mektubu sunamayan gemilerin, herhangi bir risk oluşturmaması için karasularımızdan çıkarılması için de bir planlama yapıldığı;
Ham petrol yüklü gemi sahiplerinin Türk Boğazlarındaki seyir sürelerini kapsayacak yeni bir P&I poliçesi sunması da seçenekler arasında olduğu;
Bakanlık ile gerek ülkeler nezdinde gerekse sigorta firmaları ve armatörler nezdinde gerekli görüşmeleri sürmekte olduğu belirtilmiştir.
Bu açıklamanın hemen akabinde, 09.12.2022 tarihinde ikinci basın açıklaması yapılmıştır.
Bakanlık, 1 Aralık 2022 tarihinden sonra ham petrol yüklü olarak talep edilen teyit mektubunu sunarak 3 tanker geçişini yaptığını, teyit mektubu sunmadığı için Karadeniz’de bekleyen 18 tanker (13’ü Avrupa Birliği Limanı varışlı), Ege Denizinde bekleyen 1 tanker olduğunu açıklamıştır.
Ülkemiz petrol rafinerilerine gelen ham petrol yüklü 2 tankerin, ham petrolün alıcısının verdiği taahhütname vasıtasıyla Türk Boğazlarından geçişi sağlandığı ve bu husustaki uygulamanın bu şekilde değerlendirileceği ifade edilmiştir.
Son olarak, kuralın yürürlüğe girdiği tarihten beri ilk kez Uluslararası P&I Grup üyesi bir P&I sigorta şirketinin sigorta hizmeti verdiği bir Türk bayraklı tanker için teyit mektubunu Bakanlığa sunduğu ve ilgili tankerin İstanbul Boğaz geçişinin sağlandığı beyan edilmiştir.
Bakanlık tarafından yapılan 12.12.2022 tarihli basın açıklamasında ise, Türk Boğazlarını geçmek isteyen 24 ham petrol yüklü tankerden 12’sinin teyit mektubunu sunarak geçişini yaptığı açıklanmıştır.
Çanakkale Boğazından geçmek üzere Marmara Denizinde bulunan ham petrol yüklü teyit mektubu sunamayan 5 tankerin karasularımızın dışına çıkartıldığı ve diğer tankerlerin teyit mektuplarını sunmaya başladıkları belirtilmiştir.
Bakanlık tarafından yapılan 13.12.2022 tarihli son basın açıklamasında, Türk Boğazlarında bekleyen ham petrol yükü 26 tankerden 22’sinin teyit mektubu verdiği ve muhataplarla yapılan görüşmeler neticesinde Türk Boğazlarını koruyacak uygulamanın kabul edildiği kamuoyuna duyurulmuştur.
02.02.2023 TARİHLİ GÜNCELLEME:
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü’nün 02.02.2023 tarih ve E-19463099-199-957879 sayılı yazısı doğrultusunda, yukarıda yer alan uygulamaya ilaveten,
“06/02/2023 tarihi itibariyle; Türk Boğazları’ndan yüklü olarak geçecek, Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesinin (MARPOL) Ek-1, Lahika 1’inde yer alan petrol ürünlerini taşıyan gemilerin P&I sigorta kuruluşlarından, gemi detayı, yükü ve seferinin yer aldığı ve P&I sigortasının bu gemi, sefer ve yük için geçerli ve kapsayıcı olacağını belirtir bir mektubun alınması, bu mektubun yine bu sigorta kuruluşları veya temsilcileri tarafından geminin vereceği Seyir Planı-1 (SP-1) raporuna eklenmesi ve ayrıca istcan.gth@kiyiemniyeti.gov.tr e-posta adresine gönderilmesi” kararı yayımlanmıştır.
İlgililerin bilgilerine sunulur.